गैरकानुनी तरिकाले अमेरिका प्रवेश गरेको अभियोगमा पक्राउ पर्ने नेपालीको संख्या ह्वात्तै बढेको छ। युएस डिपार्टमेन्ट फर होमल्यान्ड सेक्युरिटीले सार्वजनिक गरेको अमेरिकी आर्थिक वर्ष (सन् २०१३ अक्टोबर १ देखि २०१४ सेप्टेम्बर ३० सम्म) को प्रतिवेदनअनुसार गैरकानुनी प्रवेश गर्दा पक्राउ पर्ने नेपालीको संख्या अघिल्लो वर्षको तुलनामा दोब्बर देखिएको छ। 

'इमिग्रेसन् इन्फोर्समेन्ट एक्सन्स : २०१३' प्रतिवेदनअनुसार गएको एक वर्षमा अमेरिकामा ४ सय ४८ जना नेपाली पक्राउ परेका छन्, जबकि अघिल्लो वर्षमा यो संख्या मात्र २ सय ४८ रहेको थियो। अमेरिकामा यति ठूलो संख्यामा नेपाली यसअघि पक्राउ परेका थिएनन्। मानव तस्करहरूको प्रलोभनमा परी दक्षिण एसिया, दक्षिणपूर्वी एसिया, मध्यपूर्व, ल्याटिन अमेरिकी राष्ट्र हुँदै अमेरिका प्रवेश गर्ने क्रममा तथा गरिसकेपछि नेपालीहरू पक्राउ परेका हुन्। उनीहरूमध्ये अधिकांशलाई अमेरिकी सीमा सुरक्षा बलले पक्राउ गरेको हो। यसरी पक्राउ पर्नेमा सानो संख्या छोटो अवधिको भिसा लिई अमेरिकामा ओभर स्टे गर्ने पनि छन्।

प्रतिवेदनअनुसार सन् २०१३ अक्टोबर १ देखि २०१४ सेप्टेम्बर ३० सम्म अमेरिकामा ६ लाख ६२ हजार ४ सय ८३ विदेशी पक्राउ परेका थिए। तीमध्ये सीमा सुरक्षा बलले मात्र ४ लाख २० हजार ७ सय ८९ जनालाई पक्राउ गरेको थियो। विदेशीमध्ये ९० प्रतिशत मेक्सिकोसँग जोडिएको अमेरिकाको दक्षिण–पश्चिम सीमाबाट पक्राउ परेका थिए जहाँबाट मानव तस्करहरूले नेपालीलाई पनि अवैध तरिकाले अमेरिका छिराउने गर्छन्।

मानव तस्करले नेपालीसँग प्रतिव्यक्ति ४० देखि ४५ लाख रुपैयाँ लिई काठमाडौंबाट भारत (नयाँ दिल्ली), त्यहाँबाट थाइल्यान्ड (बैंकक), कम्बोडिया, भियतनाम, दुबई, ब्राजिल, बोलिभिया, पेरु, इक्वेडर, कोलम्बिया, पानामा, कोस्टारिका, निकारागुवा, होन्डुरस, ग्वाटेमाला, मोक्सिको हुँदै अमेरिका छिराउने गर्छन्।

अमेरिकी सीमा सुरक्षा बलले सबैभन्दा बढी रियो ग्रान्डी भ्याली, टक्सन, लारेडो, स्यान डियागो र डेल रियोबाट अवैध तरिकाले प्रवेश गर्ने विदेशीलाई पक्राउ गरेको हो। सबैभन्दा बढी विदेशी पक्राउ परेका यी पाँच नाका दक्षिण–पश्चिम अमेरिकाको सीमा (मेक्सिकोसँग जोडिने) मा रहेका छन्। प्रतिवेदनअनुसार सन् २००४, २००५, २००६, २००७, २००८, २००९, २०१० र २०११ मा क्रमशः ६०, ३३, ४८, ४४, १ सय २, १ सय ४८, २ सय ३० र १ सय ८० नेपाली अमेरिकामा पक्राउ परेका थिए।

प्रतिवेदनअनुसार अमेरिकाले सन् २०१३ मा ७७ जना नेपालीलाई सीमा नाकाबाटै फिर्ता गरेको थियो। अघिल्लो वर्ष अवैध तरिकाले अमेरिका प्रवेश गर्न खोज्नेमध्ये ६७ जना नेपालीलाई आफ्नो भूमिमा प्रवेश गर्न नदिई अमेरिकाले फिर्ता पठाएको थियो। सन् २०१३ मा अमेरिकाले आफ्नो भूमिमा प्रवेश नदिई स्वदेश फिर्ता गरेका २ लाख ४ हजार १ सय ८ विदेशीमध्ये ५० दशमलव ७ प्रतिशत स्थल र २५ दशमलव ३ प्रतिशत जल मार्ग हुँदै अमेरिकी सीमा पुगेका थिए। स्थल र जल मार्ग हुँदै अमेरिकी सीमा पुग्ने अधिकांश विदेशीलाई मानव तस्करले मेक्सिको हुँदै त्यहाँ पुर्यागउने गरेका हुन्। अमेरिकाले सन् २००८ मा १ सय २२, २००९ मा ६६, २०१० मा ६३ र २०११ मा १ सय ४ जना नेपालीलाई मेक्सिको सीमाबाट प्रवेशमा रोक लगाई स्वदेश फिर्ता पठाएको थियो। 

प्रतिवेदनमा अनुसार सन् २०१३ मा कुनै कानुनी आदेशबिनै २५ जना नेपालीलाई नेपाल फिर्ता पठाइएको थियो। अमेरिकाबाट डिपोर्ट (फिर्ता पठाइने) नेपालीको संख्या भने बिस्तारै घट्ने क्रममा रहेको देखिएको छ। त्यसरी फिर्ता पठाइएका नेपाली सन् २००९, २०१०, २०११ र २०१२ मा क्रमशः ५२, ४३, ६३ र ३६ जना थिए। सन् २०१३ मा कानुनी आदेशअनुसार अमेरिकाबाट डिपोर्ट गरिएका नेपालीको संख्या ३९ छ। तीमध्ये १२ जनामाथि आपराधिक क्रियाकलापमा संलग्न भएको आरोप छ। अघिल्लो वर्ष ३८ नेपालीलाई अमेरिकाले कानुनी आदेशका आधारमा नेपाल डिपोर्ट गरेको थियो।

अमेरिकी होमल्यान्ड सेक्युरिटीको शरणार्थीसम्बन्धी वार्षिक प्रतिवेदनअनुसार सन् २०१३ मा अमेरिकामा शरणार्थीको 'स्टाटस' पाउने चौथो ठूलो राष्ट्र नेपाल भएको छ। सन् २०१३ मा ८ सय ५४ नेपालीलाई अमेरिकाले शरणार्थीको स्टाटस दिएको छ। यस्ता नेपाली सन् २०१२ मा ९ सय ७५, २०११ मा ७ सय ४० र २०१० मा ७ सय ५५ थिए। अवैध तरिकाले अमेरिका प्रवेश गर्नेहरू त्यहाँ छिर्नेबित्तिकै शरणार्थीको पहिचान माग्ने गर्छन्।

Published on: 20 October 2014 | Nagarik